Voorbereid op het onverwachte
“Hotspots zijn een maatschappelijke antenne voor ons vakgebied. Ze helpen ons op een andere manier ons vak uitoefenen. Niet alleen maar achteraf restanten wegwerken, maar in de samenleving staan en nadenken over wat er gebeurt.”
Erika Hokke neemt tijdens het Doc-Direktcafé op 9 november de zaal vol enthousiaste archivarissen en andere geïnteresseerden mee in haar verhaal over hotspots en wat ze betekenen.
Opvallende gebeurtenis of kwestie
“Een hotspot is een opvallende gebeurtenis of kwestie die een intensieve interactie tussen overheid en burgers of burgers onderling veroorzaakt,” zo is te lezen in de handreiking Belangen in balans van het Nationaal Archief. Hotspots zijn overigens niet enkel aan te wijzen op nationaal niveau. De aanleg van een natuurbegraafplaats in Okkenbroek, waar enorm veel ophef over ontstond, was lokaal zeker een hotspot. Maar dat was geen nationale hotspot. De betrokken partijen zijn van belang bij het aanwijzen van een hotspot en om vervolgens te bepalen wat bewaard moet blijven. Welke organisaties zijn betrokken en welke groepen en locaties?
Documenteren van de samenleving
Van het archiveren van overheidsbestanden gaan we naar het documenteren van de samenleving. Hokke: “Dat vraagt om flexibiliteit, in die zin dat we voorbereid moeten zijn op het onverwachte.” Een trend kun je nog tot op zekere hoogte voorspellen. Denk bijvoorbeeld aan de vergrijzing. Daar kun je bij het opstellen van een selectielijst rekening mee houden. Maar je zou ook kunnen zeggen dat de Zwarte Pietendiscussie inmiddels eerder een trend is dan een hotspot. Dat weet je echter pas na verloop van tijd. Hokke: “We ontwikkelen nu een nieuwe manier van denken over waardering en selectie, maar tegelijkertijd zijn we het ook al aan het toepassen. Zoals bijvoorbeeld bij de ramp met MH17. Dat is soms ingewikkeld. We willen nu alles meenemen wat releavant is, maar wie bepaalt dat? Wie voert de regie?”
Hokke zet de zaal ook nog zelf aan werk en laat iedereen nadenken over verschillende casussen: gaat het om hotspots of niet? De bijeenkomst duurt langer dan op de agenda stond, maar niemand vindt het een bezwaar. Er kan eindeloos worden doorgepraat over dit boeiende thema en de spannende toekomst van ons vak.